Yenidoğan Bebek Refleksleri
Bebeğin doğduğu andan dördüncü haftanın sonuna kadar olan dönem yenidoğan dönemi olarak adlandırılır. Yenidoğan bebek bakımı, ebeveynlerin bebeklerinin gelişimlerini izleyerek onlara destek olmaya çalıştıkları heyecan verici bir süreçtir. Yenidoğanlar, geliştirdikleri reflekslerle hayatta kalırlar. Bu refleksler, bir bebeğin doğum sonrası yaşama adaptasyonu açısından en büyük yardımcılarıdır. Her şeyin yeni olduğu bir dünyaya alışmaları için ihtiyaç duydukları bu bebek refleksleri, bebekler büyüdüğünde yerini eylemlere bırakır.
Refleks Nedir?
Refleks, belirli bir uyarıcı tarafından tetiklenen, bilinçli çaba gerektirmeyen, bilinçli olarak yapılan tepkilerden daha hızlı olan, otomatik, öğrenilmemiş, nispeten saptanık tepkilere denir. İşleyişinden, merkezi sinir sistemi ve omurilik sorumludur. Uyaranın büyüklüğüyle doğru orantılı olarak değişen refleksler, doğuştan refleks ve sonradan kazanılan refleks olarak ikiye ayrılır.
Bebek Refleksleri Ne İşe Yarar?
Yenidoğan bebek refleksi, bebeklerin yaşama adapte olmasında ve hayatta kalmasında çok büyük öneme sahiptir. Ayrıca bebeğinizin sağlıklı gelişiminin de en önemli göstergelerindendir. Bu reflekslerin bir kısmının daha bebeğiniz anne karnındayken oluşması, gelişiminin ne denli vazgeçilmez bir parçası olduğunu anlatır. Yenidoğan bebek refleksleri, bebeğinizin gelişiminin her aşamasında bebeğinize destek olur. Zamanı geldiğinde de yerlerini daha gelişmiş becerilere bırakarak kaybolurlar.
Yenidoğan Bebek Refleksleri Ne Zaman Başlar, Ne Zaman Kaybolur?
Başlıca yenidoğan refleksleri moro, arama-emme, yakalama, tonik-boyun, adımlama, esneme, hıçkırık, emekleme ve çekmedir. Doğumla başlayan bu reflekslerin büyük bir bölümü ilerleyen aylarda kendiliğinden ortadan kalkar. Bebek büyüdükçe daha karmaşık beceriler edinir ve böylece kendini daha iyi koruyabilir.
Refleksler 3. ayda kaybolmaya başlar. Ancak her yenidoğanın gelişimi birbirinden farklıdır ve farklı hızla ilerler. Tüm bebeklerin reflekslerinin aynı sürede kaybolması gibi bir durum söz konusu değildir.
Bebeğiniz özelinde en sağlıklı bilgiyi doktorunuz vereceğinden aklınızdaki soru işaretlerini ona sormanız daha doğru bilgiler almanızı sağlayacaktır.
Yenidoğan Bebek Refleks Çeşitleri Nelerdir?
Arama Refleksi
Bebeğinizin yanağına dokunduğunuzda yüzünü o yöne çevirmesine yarayan bu refleks yalnızca sevginize karşılık vermeye yaramaz. Yenidoğan bebek emzirme konusu her annenin kafasında soru işaretleri oluşturabilir fakat bebeğiniz bu refleks sayesinde memeyi ve biberonu bulabilir. Arama refleksi, bebeğin beslenmesine yardımcı olduğundan oldukça önemlidir. Bebeklerde bu refleksin hiç görülmemesi son derece tehlikelidir. Arama refleksi genel olarak doğumdan sonraki 3. ayda kaybolur.
Emme Refleksi
Emme refleksi, bebeğiniz daha anne karnındayken oluşur. Buna bir kanıt olarak bebeklerin ultrason görüntülerinde parmaklarını emmeleri gösterilebilir. Bu refleks de arama refleksi gibi beslenmeyle alakalı olduğundan son derece önemli, hayati bir reflekstir. Emme refleksi aynı zamanda bebeğin rahatlamasına da destek olduğundan bebekler ilerleyen dönemlerde rahatlamak için baş parmaklarını emmeye ve emzik kullanmaya devam edebilir. Refleksin doğumdan sonraki ilk beş günde zayıf olması normaldir. Bebeğiniz emmeye devam ettikçe, becerisi güçlenecektir. Bu refleks de arama refleksi gibi üç ya da dört ay sürmektedir. Emme refleksinin normalden uzun sürmesi veya hiç görülmemesi, doktora danışmanızı gerektiren nörolojik bozuklukların habercisi olabilir. Erken teşhis ve tedavi son derece hayatidir.
Moro Refleksi
Moro refleksinin diğer adı “sıçrama” refleksidir. Bebeğiniz, hiçbir sebep yokken sıçrayabilir. Bu aslında bebeğinizin yüksek sese ve ani harekete verdiği tepkidir.
Moro refleksinde bebek vücudunu gerer, kollarını dışa doğru açarak yukarı savurur. Genellikle sıktığı yumruklarını açar, dizlerini kendine doğru çeker. Sonra kollarını ve yeniden sıktığı yumruklarını vücuduna yakın konuma getirir. Saniyeler sonra her şey biter. Bebek dışarıdan vücudunu esnetiyor gibi görünür ancak yaptığı şey bu değildir.
Moro refleksi, anne karnında başlar. Araştırmalar, genelde gebeliğin 25. haftasında bebeğin bu refleksi edindiğini göstermektedir. Bebeğin doğumundan 4-6 ay sonra ise refleks kaybolur.
Eğer bebeğiniz ani seslere tepki vermiyorsa bu bir işitme sorununun habercisi olabilir. Bu refleksin hiç olmaması ise santral sinir sistemindeki bir sorunu işaret ediyor olabilir ve doktorunuza danışmanız gerekir.
Tonik Boyun Refleksi
Tonik boyun refleksi, bebeğin başını bir yöne doğru çevirdiğinizde o yöndeki kol ve bacağın düz açılmasını; diğer yöndeki kol ve bacağın da bükülerek kapanmasını ifade eder. Bebekler sırtüstü yatarken başları çevrildiğinde bu tepkiyi verirler. Bu refleks doğumdan sonraki 2 hafta içinde başlar ve yaklaşık 7 ay devam eder. Bebeğiniz boynunu kontrol edebildikçe refleks de yavaşça kaybolacaktır.
Bu refleksin görülmemesi omurilik hasarının bir göstergesi olabilir. Bu gibi durumlarda erken teşhis ve tedavi çok önemlidir.
Kavrama Refleksi
Kavrama refleksi aslında bebeğinizin eliyle parmağınızı sıkıca sarmasına yarayan reflekstir. En başta içgüdüsel olarak ortaya çıkan kavrama refleksi, daha sonra kontrollü bir harekete evrilir.
Üstelik bu refleks bebeğinizin yalnızca ellerini kapsamaz. Bebeğinizin ayak tabanına bir nesneyle dokunduğunuzda ayak parmaklarını da o nesneyi yakalayacak gibi kıvırır. Test etmek için yalnızca ellerinizle değil bebek ıslak mendili yardımıyla da bebeğinizin refleksini test edebilirsiniz. Bebeğiniz ıslak mendili elinde ya da ayağında sıkıştıracaktır.
Bu refleks bebeklerde 5-6 ay devam eder. Önce ellerde ardından da ayaklarda kaybolur.
Adımlama Refleksi
Bebeğinizi dik şekilde kollarının altından tutup, ayaklarını düz bir zemine dokundurduğunuzda adım atma eğiliminde olduğunu görürsünüz.
Bebeğiniz normal doğum zamanında dünyaya geldiyse ayak tabanlarını tam anlamıyla yere basabilir. Ancak erken doğan bebekler için bu durum biraz daha zor olabilir ve bir balerin gibi parmak uçlarına basarak ayakta durmaya çalışabilirler.
Doğduğu an ortaya çıkan adımlama refleksi, 2. ayda kaybolur. Bu refleksin bebeğinizin yürüme zamanıyla bir ilgisi yoktur.
Babinski Refleksi
Yenidoğan bebek reflekslerinden biri olan ve ilk kez 1896 yılında Fransız Nörolog Joseph Babinski tarafından tanımlanan Babinski refleksi, bebeğin ayak tabanına dokunduğunuzda parmaklarını yukarı ve aşağı doğru hareket ettirmesini sağlayan reflekstir. Ayak parmakları adeta yelpaze gibi açılır. Bu refleksi evde kolayca test edebilirsiniz. Tek yapmanız gereken bebeğinizin ayak tabanına bastırıp ayak parmaklarını oynatıp oynatmadığını kontrol etmektir.
Bu bebek refleksi diğer bebek reflekslerinden daha uzun süre kalır ve bebeğiniz 1 yaşına girdiği dönemde kaybolur. Kimi bebeklerde bu süre 2 yaş da olabilmektedir. Ancak 2 yaşından sonra da devam etmesi nörolojik bir sorunun varlığını gösteriyor olabilir ve doktora başvurmak önemlidir.
Bebek Reflekslerinin Bebek Gelişimindeki Önemi
Bebek gelişiminin dönemleri vardır. Bebeklerde büyüme atakları, bunun en büyük göstergesidir. Refleksler de bu büyümenin vazgeçilmez bir parçasıdır.
Bebek refleksleri bebeğinizin gelişimiyle ilgili çok şey anlatır.
Bebeğinizin bu gelişimine destek olmak için doğru bebek bezi seçimi çok önemlidir. GOO.N, bebeğinizin hareketini sınırlamaz ve özgürce hareket etmesine olanak sağlar.
Bebek refleksleri bir bütün olarak ve ayrı ayrı farklı sebeplerden ötürü bebek gelişiminde oldukça önemlidir. Arama ve emme refleksleri beslenmeyle ilgili olduğundan hayati önem taşır. Moro refleksi, bebeğinizin dış dünyayı keşfetmek üzere attığı ilk adımdır. Bazı araştırmalara göre tonik-boyun refleksi, bisiklet sürmek gibi ekstra koordinasyon gerektiren faaliyetlerde denge kurmamızı sağlar. Kavrama refleksi, bebeğin çevresiyle olan etkileşimine dair iyi bir işarettir ve sinir sisteminin doğru çalıştığının bir göstergesidir. Babinski refleksi ise bebeğe ilk adımlarını atması için gerekli zemini hazırlar. Bebeğin alt kalça uzuvları ile omurgası arasında koordinasyon sağlar.