Bebeklerde Baş Çevresi Nasıl Olmalıdır?
Bebeklerin baş çevresi ölçümü, onların beyin fonksiyonlarının işleyişiyle yani gelişimleriyle ilgili önemli bilgiler sunabilir. Gelişim döneminde ortalama ölçülerin çok üzerinde ya da altında olması, bebeğin sahip olduğu bir hastalığın belirtisini gösteriyor olabilir. Böyle durumlarda doktorunuzun fikrine danışmak faydalı olacaktır. Bebeklerin boy ve kilo takibiyle birlikte baş çevresi kontrollerinin de yapılması büyük önem taşır. Doğumda başın boya oranı ¼ oranındadır. Bebeğiniz doğduğunda baş çevresi ortalama olarak 35 cm’dir. İlk aylarda, bebeğinizin baş çevresinin ölçüsü daha hızlı artar. Bebeğiniz 1 yaşına geldiğinde baş çevresi ölçüsü 47 cm’e kadar ulaşabilir. Bu ölçüm, bebeğin büyüme hızına göre 2-3 cm oranında değişiklik gösterebilir. Bebeğinizin baş çevresinin büyük ya da küçük olmasında genetik faktörler de oldukça etkili olmaktadır.
Bebeğiniz yeni doğduğunda başındaki kemiklerin birleşme noktalarının arasında bağ dokudan oluşan bir bölge vardır. Bu bölgeye bıngıldak (fontanel) denir. Bıngıldağın üzeri, deri altı yağ dokusu ve saçlı deri ile kaplıdır. Bıngıldağın temel amacı doğumun daha kolay gerçekleşmesini sağlamaktır. Bebeğiniz doğarken kafatası kemikleri, gelişimini henüz tamamlamamıştır. Bıngıldak sayesinde doğumda kemikler üst üste gelerek kafatasına esneklik kazandırır. Bıngıldak, kafa kemikleri ve beyin gelişimi açısından oldukça önemlidir. Çünkü beynin büyümesi kafatasının büyümesiyle doğrudan ilgilidir. Bıngıldak 6 tanedir. En büyük olanı ön bıngıldaktır. Yaklaşık 9-18 ay arası bıngıldak kapanabilir. Kapanmasının 24 ayı bulduğu örnekler de gözlemlenmiştir. 9 aydan önce kapanma ihtimali de vardır. Bu durumda doktorunuza danışarak beyin gelişimini takip etmeniz faydalı olacaktır.
Bebeklerde Baş Çevresi Ölçümü Nasıl Yapılır?
Bebeklerde baş çevresi ölçümü düzenli olarak yapılmalı, aylara göre ölçüler takip edilmelidir. Bebeğinizin baş çevresini ölçerken yumuşak bir mezurayla başının arkasındaki çıkıntıdan ve kaşlarının hemen üzerinden ölçüm yapabilirsiniz. Ortalama olarak, yenidoğan bir bebeğin baş çevresi 35 cm’dir. Bebeğin ilk aylardaki büyüme hızı diğer aylara göre çok daha ileri düzeyde gerçekleşir. İlk 3 ayda aylık büyüme miktarı 2 cm olabilir. 3. aydan sonra büyüme hızı azalır, yaklaşık 1 cm’e düşer. Bu miktar 6. aya kadar devam edebilir. 6. aydan sonra ise aylık büyüme miktarı 0,5 cm’e düşebilir.
Kaynak: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi Ocak – Mart 2008
Bebek Büyümesi Nasıl Takip Edilir?
Bebeğinizin doğumundan sonra büyüme hızının takip edilmesi sağlıklı bir birey haline gelmesi açısından büyük önem taşır. Bebeğinizin büyümesinde genetik ve çevresel faktörler etkili olabilir. Büyüme takibi yapılırken baş çevresi, boy, kilo ölçümü bu ölçümlerin birbirine oranı ve artış hızı takibi yapılmalıdır. Kontroller bebek doğduktan sonra ilk 6 ay içerisinde her ay, 6 aydan sonra 2 ayda bir, 1 yaşından sonra her 3 ayda bir yapılmalıdır. Bu ölçümler her muayenede yapıldığı gibi ara ara da ekstra olarak ölçümler yapılabilir. Çünkü bebeğinizin kendi gelişme süreci içerisinde bir örüntüsü olabilir. Normalin dışında bir durum olduğunda, bunu saptamak için yapılan ek takipler önemlidir.
Bebeğiniz doğduğunda ortalama 3-3,5 kg aralığındadır. Bebekler hayatlarının ilk 10 gününde ağırlığının %10’unu kaybeder. Ardından hızlıca kilo almaya başlarlar. Bebeğiniz ilk 6 ayda yaklaşık 600 gr, ikinci 6 ayda ise ortalama 500 gr alabilir. Yaklaşık olarak bebekler doğduklarında sahip oldukları kilo 5. ayında 2, 1. yaşında 3, 2. yaşında ise 4 katına ulaşabilir. Bebeğinizin herhangi bir sağlık sorunu olmasa da genetik eğilimine göre bu rakamlarda sapmalar ve değişimler olabilir.
Yeni doğmuş olan bir bebeğin boy uzunluğu ortalama 50 cm’dir. Bebeğinizin boy uzunluğunda, doğumundan sonraki ilk 3 ayında 8 cm, ikinci 3 ayda 8 cm, üçüncü 3 ayda 4 cm, dördüncü 3 ayda 4 cm boy artışı gözlemlenebilir. Bebeğiniz 1 yaşına geldiğinde boyu 75 cm’e, 2 yaşına geldiğinde 85 cm’e ulaşabilir. Tabii ki bu uzunluklar bebeğinizin sahip olduğu genlere göre değişiklik gösterebilir.
Zamanında doğmuş olan bir bebeğin baş çevresi ortalama 35 cm’dir. Baş çevresinin sağlıklı bir şekilde gelişim göstermesi beyin gelişiminin de gerçekleşmesiyle doğrudan ilgili olduğu için hassas bir konudur. Doğumdan sonra ilk 3 ayda 40,5 cm, ilk 6 ayda 43 cm, ilk 12 ayda 47 cm’e ulaşabilir. İlk aylarda baş ölçüsünün büyüme hızı oldukça fazladır. Bu hız zaman geçtikçe azalır. Vermiş olduğumuz rakamlar bebeğinizin genetik yatkınlığına göre 2-3 cm değişiklik gösterebilir. Yine de normalin dışında bir ölçüm yaptığınızda doktorunuza danışarak onun fikrini almanız önerilir. Örneğin, bebeğinizin büyüme hızını uzun süredir arka arkaya 3 cm’in üzerinde ölçmeniz durumunda doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.
Bebeğinizin vücut yapısı, sahip olduğu gen havuzunun etkisine göre şekillendiği için anne ve babanın vücut yapısıyla benzerlik gösterebilir. Bu yüzden fiziksel olarak bebeğinizin iri ya da minyon olmasında bir problem yoktur. Asıl önemli olan zihinsel ve nörolojik gelişimdir. Zihinsel ve nörolojik gelişimde gözlemlenen bir gerilik veya bozukluk durumunda hemen doktora danışarak en kısa sürede uygun tedavi yöntemlerine başlanmalıdır.
KAYNAKLAR
http://centralhospital.com/Haberler/bingildak-bebeginizin-koruyucu-kaski-/#:~:text=B%C4%B1ng%C4%B1lda%C4%9F%C4%B1n%20yap%C4%B1s%C4%B1%20hakk%C4%B1nda,ve%20do%C4%9Fumun%20kolay%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fmesini%20sa%C4%9Flamaktad%C4%B1r.
https://www.bayindirhastanesi.com.tr/blog/cocugum-buyuyor-mu-303#:~:text=B%C3%BCy%C3%BCmenin%20takip%20edilmesi%20i%C3%A7in%20bebe%C4%9Fin,3000%2D3500%20gr%20olarak%20do%C4%9Far.
https://www.annebebek.com.tr/bebek/Bebek-Gelisimi/Bebek-Gelisimi-Nasil-Takip-Edilir-/993
https://www.cocukludunya.com/bebek-gelisim-tablosu/
http://www.cshd.org.tr/uploads/pdf_CSH_279.pdf